گاو میش پستانداری از خانواده ای از گاو هست. تعداد ۲۰۰۰ گاو میش ها در جهان ۱۵۸ میلیون راس بود. که حدود ۱۵۳ میلیون آن در قاره آسیا و بقیه در سایر نقاط دنیا زندگی میکنند. گاومیش در بسیاری از کشورهای جهان یافت میشود ولی مهمترین محل پرورش گاو میش قاره آسیا و بخصوص قاره هند است.
طبق آمار سالهای ۱۳۸۸ جمعیت گاومیش ها در ایران ۴۵۹ هزار راس بودهاند.
کالبدشناسی گاومیش در دستگاه گوارشی و دستگاه تولید مثل
دانشکده ها : گاو میش ساختمان دستگاه گوارشی آن به جز در قسمت زبان و کبد به گاو شبیه است. زبان گاو میش کوتاهتر و پهن تر و پرزهای روی زبان نیز کوتاهتر و نرم تر است در نتیجه زبان گاومیش هنگام لمس کردن صاف تر و نرم تر احساس میشود.
کبد گاومیش بزرگتر، گردتر، ضخیمتر از کبد گاو و لب پایینی آن مانند کبد گوسفند هرمی شکل است.
با آنکه دستگاه گوارشی گاومیش و گاو تقریباً شبیهاست دستگاه گوارشی گاومیش از نظر فیزیولوژیکی کارآمدتر است زیرا حجم و چین خوردگیهای آن بیشتر از گاو است.
دستگاه تولید مثل گاو میش اندامهای تولید مثل در گاومیش نر شبیه گاو نر است با این تفاوت که کیسه بیضه و بیضهها گاومیش از گاو بسیار کوچکتر است.
تعداد کوتیلدونهای رحم گاومیش کمتر ولی رحم بزرگتر است و قوام بیشتری دارد.
بلوغ جنسی در گاومیش
بلوغ جنسی در گاومیش نر و ماده بر اساس نژاد و نوع مدیریت ۲ تا ۳ سال است.سیکل جنسی ۱۹ تا ۲۸ روز با طول مدت حدود یک روز است. و مراحل زایمان در گاومیش کاملاً شبیه زایمان گاو است با این تفاوت که در ۹۰ درصد از موارد زایمان در گاومیش به صورت ایستادهاست.گاومیش نر در دو سالگی آماده جفتگیری است و تا ۶ ـ۷ سال میتواند از آن بهره گرفت.
سازگار آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری در گاو میش
بیشتر جمعیت گاومیشهای دنیا در آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری متمرکز شدهاند و تعداد کمی از آنها در آب و هوای سرد آسیا و اروپا زندگی میکنند. مطالعات تازهتر حاکی از آن است که به رغم سازش و عادت پذیری این حیوانات با آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری به خوبی خود را با مناطق سرد آسیا و اروپا سازگار میکند.
مقایسه نحوه تغذیه گاو میش با گاو
یکی از صفات بارز و برجسته گاو میش تغذیه آن از علوفه خشبی و به مقدار زیاد است و از این نظر بر گاو برتری دارد زیرا اولاً دستگاه گوارشی گاومیش از گاو حجیمتر و ثانیاً چین خوردگیهای آن بیشتر است. ثالثاً میکروارگانیسمهای شکمبه گاومیش از لحاظ تعداد و تنوع از گاو گسترده ترند.
با توجه به آن که گاومیش را هم به صورت سنتی و هم صنعتی نگهداری میکنند سیستمهای متفاوتی برای تغذیه به آنها طراحی شده که عبارتاند از:
۱ ـ سیستم تغذیه گسترده
در این سیستم گاومیش در مزارع مرتفع باتلاق مرداب و… تغذیه میکند معمولاً خود به دنبال غذا میرود در صورتی که مراتع خوب و سرسبز باشد در عرض دو تا چهار ساعت چریدن شکمبه خود را پر میکند.
۲ ـ سیستم تغذیه متمرکز
در این سیستم تغذیه دام در محوطه دامداری صورت میگیرد و در جایی کاربرد دارد که مزرعه، مرتع یا چراگاه در دسترس نباشد.
۳ـ سیستم تغذیه نیمه متمرکز
این سیستم آمیزهای از دو سیستم قبلی میباشد و مهمترین خوراک دام علوفه باقیمانده مزارع است که با مقادیر متفاوتی از غلات و دانههای روغنی تکمیل شدهاست.
بیماریهای گاو میش :تب برفکی ـ طاعون ـ شاربن علامتی ـ سل ـ بروسلوز ـ آبله ـ اسهال ویروسی گاو فاسیولوز ـ ننیازین ـ سارکوسیت ـ تیلریوز ـ بابزیوز ـ کوکسیدیوز و بیماریهای انگلی ناشی از بند پایان مانند جرب ـ کنه ـ شپش ـ ورم پستان گاو میش و غیره