مهندسی شیمی نانو تکنولوژی
نانو تکنولوژی
عنوان صفحه
درباره نانو تکنولوژی…………………………….. 1
انواع رویکردهای نانو تکنولوژی…………………….. 8
فناوری نانو در آینده نه چندان دور ………………… 8
نانو تکنولوژی در ایران…………………………… 9
کاربردهای نقاط کوانتومی………………………….. 10
میکروسکوپ پیمایشگر الکترونی SEM………………….. 12
جداسازی مولکول ها از یکدیگر………………………. 14
رزین های متداول تبادل یونی……………………….. 17
انتقال گرما به وسیله نانو سیالات…………………… 18
جداسازی ایزوتوپ ها و فناوری نانو………………….. 20
غربالی مولکولی………………………………….. 20
غربالی کوانتومی…………………………………. 21
اصل عدم قطعیت هایزنبرگ…………………………… 21
منابع ……………………………………………………………………………………………………………. 22
مهندسی شیمی نانو تکنولوژی
درباره نانو تكنولوژي :
در دو دهه اخير، پيشرفتهاي تكنولوژي وسايل و مواد با ابعاد بسيار كوچك به دست آمده است
و به سوي تحولي فوق العاده كه تمدن بشر را تا پايان قرن دگرگون خواهد كرد ، پيش مي رود .
براي احساس اندازه هاي مادون ريز ، قطر موي سر انسان را كه يك دهم ميليمتر است در نظر بگيريد ،
يك نانومتر صدهزار برابر كوچكتراست 9- 10متر . تكنولوژي و مهندسي در قرن پيش رو با وسايل ،
اندازه گيريها و توليداتي سروكار خواهد داشت كه چنين ابعاد مادون ريزي دارند . درحال حاضر پروسه هاي
در ابعاد چند مولكول قابل طراحي و كنترل است . همچنين خواص مكانيكي ، شيميايي ، الكتريكي ،
مغناطيسي ، نوري و… مواد در لايه ها در حدود ابعاد نانومتر قابل درك و تحليل و سنجش است .
تكنولوژي درقرن گذشته در هرچه ريزتر كردن دانه هاي بزرگتر پيشرفت چشمگيري داشت ،
بطوريكه به مزاح گفته شد كه ديگر كشف ذرات ريز اتمي ((Sub-Atomic)) نه تنها جايزه نوبل ندارد ،
بلكه به آن جريمه هم تعلق مي گيرد ! تكنولوژي نو درقرن حاضر مسير عكس را طي مي كند .
يعني مواد مادون ريز را بايد تركيب كرد تا دانه هاي بزرگتر كارآمد به وجود آ ورد .
درست همان روشي كه در طبيعت براي توليد كردن حاكم است .
مجموعه هاي طبيعي ، تركيبي از دانه هاي مادون ريز قابل تشخيص با خواص
مشابه و يا متفاوت با اندازه هاي در حدود نانو است .
مهندسی شیمی نانو تکنولوژی
اثر تحقيقات در فناوريهاي مادون ريز هم اكنون در درمان بيماريها و يا دست يافتن به مواد جديد به ظهور رسيده است .
موارد بسياري در مرحله تحقيقات كاربردي و آزمايشي است .اكنون ساخت رايانه هاي
بسيار كوچكتر و ميليونها بار سريعتر در دستور كار شركتهاي تحقيقاتي قرار دارد .
در بياني كوتاه نانوتكنولوژي يك فرايند توليد مولكولي است . همانطور كه طبيعت مجموعه ها را بطور
خودكار مولكول به مولكول ساخته و روي هم مونتاژ كرده است ، ما هم بايد براي توليد محصولات جديد ،
با اين اعتقاد كه هرچه در طبيعت توليد شده قابل توليد در آزمايشگاه نيز هست ، نظير طبيعت راهي پيدا كنيم .
البته منظور اين نيست كه چند هسته از مواد راپيدا كنيم و با رساندن انرژي و خوراك پس از چند سال
يك نيروگاه از آن بسازيم كه شهري را برق دهد . بلكه براي تركيب و تكامل خودكار توليدات مادون
ريزكه به نحوي در مجموعه هاي بزرگتر مصرف دارد ، راهي بيابيم . در اندازه هاي مادون ريز ،
روشها و ابزارآلات متعارف فيزيكي مانند تراشيدن و خم كردن و سوراخ كردن و…جوابگو تيستند .
براي ساختن ماشينهاي ملكولي بايد روش پروسه هاي طبيعي را دنبال كرد . با تهيه نقشه هاي
ساختاري بدن يعني آرايش ژنها و DNA كه ژنم ناميده شده است و به موازات آن دست يافتن
به تكنولوژي مادون ريز ، در دراز مدت تحولات بسياري در هستي ايجاد خواهد شد .
توليد مواد جديد ، گياهان ، جانداران و حتي انسان متحول خواهد شد .
اشكالات ساختاري موجودات در طبيعت رفع مي شود و با تركيب و خواص اورگانيك گياهان و جانوران ،
موجودات جديدي با خواص فوق العاده و شخصيتهاي متفاوت بوجود خواهد آمد .
آينده علوم و مهندسي كه چندين گرايشي Multi- Disciplinary )) است ،
به طرف توليد ماشينهاي مولكولي سوق داده خواهد شد تا در نهايت بتواند
مجموعه هاي كارآيي از پيوندهاي ارگانيك و سايبريك را عرضه نمايد .
هستي را به رايانه ( سخت افزار ) و برنامه ( نرم افزار ) كه دو پديده مختلف ولي ادغام شده هستند ،
مي توان تشبيه كرد . سخت افزار مصداق ماده ( اغلب اتم هيدروژن )
و نرم افزار يا برنامه ، قابليت نهفته در خلقت آن است .
اتم به نظر ساده و ابتدايي هيدروژن در طي ميلياردها سال با قابليت نهفته در خود توانسته است
ميليونها نوع آرايش مختلف را در هستي بوجود آورد .
بشر از بوجود آوردن اساس ماده عاجز است .
ولي در برنامه ريزيهاي جديد و يافتن اشكال ديگري از آنچه در طبيعت وجود دارد ،
پيش خواهد رفت . طبيعت را خواهد شناخت و به اصطلاح ،
قفلهاي شگفت آور آن را باز خواهد كرد . احتمالا انسان در شرايط مناسبتري از درجه حرارت و فشار
كه درتشكيل طبيعي مواد مختلف از هيدروژن لازم است ، بتواند اتمهاي مورد نباز خود را توليد كند ،
سيارات ديگري را در نهايت در اختيار بگيرد و بعيد نيست كه نواده هاي دوردست ما بتوانند
در نيمه هاي راه ابديت در اكثر نقاط جهان هستي و كهكشانها سكني گزينند.
به احتمال زياد قبل از پايان هزاره سوم انسانها در بدن خود انواع لوازم مصنوعي و ديجيتالي راخواهند داشت.
از بيماري ، پيري ، درد ستون فقرات ، كم حافظه اي و… رنج نخواهند برد .
قابليت فهم و تحليل اطلاعات در مغز آنها در مقايسه با امروز بي نهايت خواهد شد .
در هزاره هاي آينده انسانهاي طبيعي مانند امروز احتمالا براي مطالعات پژوهشي نگهداري شده
و به نمونه هاي آزمايشگاهي و بطور حتم قابل احترام تبديل خواهند شد و مردمان آينده
از اينهمه درد و ناراحتي كه اجداد آنها در هزاره هاي قبل كشيده اند ،
متعجب و متاثر خواهند بود . اكنون جا دارد همگام با تحولات جديد در مهندسي و علوم ،
دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي بطور جدي به پژوهشهاي تكنولوژي مادون ريز مشغول شوند
تا حداقل ما هم بتوانيم مرزهاي دانش روز را به نسلهاي آينده تحويل دهيم و در تشكلهاي جديد هستي سهمي داشته باشيم .
باشد هرچه زودتر به خود آييم و عمق شكوهمند و معجزه آساي انديشه
بشررا دريابيم و از كوتاه بيني و افكار فرسوده موروثي فاصله بگيريم .
گفته شيخ اجل سعدي در آينده مصداق واقعي تري خواهد داشت :
چه انتظاري بايد از نانوتكنولوژي داشت :
اين تكنولوژي جديد توانايي آن را دارد كه تاثيري اساسي بر كشورهاي
صنعتي در دهه هاي آينده بگذارد . در اينجا به برخي از نمونه هاي عملي
در زمينه نانوتكنولوژي كه بر اساس تحقيقات و مشاهدات بخش
خصوصي به دست آمده است ، اشاره مي شود .
انتظار مي رود كه مقياس نانومتر به يك مقياس با كارايي بالا و ويژگيهاي منحصربفرد ،
طوري ساخته خواهند شد كه روش شيمي سنتي پاسخگوي اين امر نمي تواند باشد .
نانوتكنولوژي مي تواند باعث گسترش فروش سالانه 300 ميليارد دلار براي صنعت
نيمه هاديها و 900 ميليون دلار براي مدارهاي مجتمع ، طي 10 تا 15 سال آينده شود .
نانوتكنولوژي ، مراقبتهاي بهداشتي ، طول عمر ، كيفيت و تواناييهاي جسمي بشر را افزايش خواهد داد .
تقريبا نيمي از محصولات دارويي در 10 تا 15 سال آينده متكي به نانوتكنولوژي خواهد بود
كه اين امر ، خود 180 ميليارد دلار نقدينگي را به گردش درخواهد آورد .
كاتاليستهاي نانوساختاري در صنايع پتروشيمي داراي كاربردهاي فراواني هستند
كه پيش بيني شده است اين دانش ، سالانه 100 ميليارد دلار را طي 10 تا 15 سال آينده تحت تاثير قرار دهد .
نانوتكنولوژي موجب توسعه محصولات كشاورزي براي يك جمعيت عظيم خواهد شد
و راههاي اقتصاديتري را براي تصويه و نمك زدايي آب و بهينه سازي راههاي استفاده از منابع انرژيهاي
تجديد پذير همچون انرژي خورشيدي ارائه نمايد . بطور مثال استفاده از يك نوع انباره جريان گذرا
با الكترودهاي نانولوله كربني كه اخيرا آزمايش گرديد ، نشان داد كه اين روش 10 بار كمتر
از روش اسمز معكوس ، آب دريا را نمك زدايي مي كند . انتظار مي رود كه نانوتكنولوژي نياز
بشر را به مواد كمياب كمتر كرده و با كاستن آلاينده ها ، محيط زيستي سالمتر را فراهم كند .
براي مثال مطالعات نشان مي دهد در طي 10 تا 15 سال آينده ، روشنايي حاصل از پيشرفت
نانوتكنولوژي ،مصرف جهاني انرژي را تا 10 درصد كاهش داده ، باعث صرفه جويي سالانه 100 ميليارد دلار
و همچنين كاهش آلودگي هوا به ميزان 200 ميليون تن كربن شود. در چند سال گذشته
بازارچند ميليارد دلاري برپايه نانوتكنولوژي كسترش يافته اند . براي مثال در ايالات متحده ،
IBM براي هد ديسكهاي سخت ، يك سري حسگرهاي مغناطيسي را ابداع كرده است .
Eastern Kodak و 3M تكنولوژي ساخت فيلمهاي نازك نانو ساختاري را به وجود آورده اند .
شركت Mobil كاتاليستهاي نانو ساختاري را براي دستگاههاي شيميايي توليد كرده است
و شركت Merck ، داروهاي نانوذره اي را عرضه كرده است . تويوتا در ژاپن مواد پليمري
تقويت شده نانوذره اي را براي خودروها و Samsung Electronics در كره ، در حال كار بر
روي سطح صفحات نمايش توسط نانولوله هاي كربني هستند . بشر درست
در ابتداي مسير قرار دارد و فقط چندين محصول تجاري از نانوساختارهاي يك بعدي
بهره مي گيرند ( نانو ذرات ، نانو لوله ها ، نانو لايه و سوپر لاستيكها ) .
نظزيات جديد و روشهاي مقرون به صرفه توليد نانوساختارهاي دو و سه بعدي
از موضوعات مورد بررسي آينده مي باشند.
نانو تكنولوژي يا كاربرد فناوري در مقياس يك ميليونيم متر، جهان حيرت انگيزي را پيش روي
دانشمندان قرار داده است كه در تاريخ بشريت نظيري براي آن نمي توان يافت.
پيشرفتهاي پرشتابي كه در اين عرصه بوقوع مي پيوندد، پيام مهمي را با خود
به همراه آورده است: بشر در آستانه دستيابي به توانايي هاي بي بديلي
براي تغيير محيط پيرامون خويش قرار گرفته است و جهان و جامعه اي كه
در آينده اي نه چندان دور به مدد اين فناوري جديد پديدار خواهد شد،
تفاوت هايي بنيادين با جهان مالوف آدمي در گذشته خواهد داشت.
به گزارش ايرنا نانو تكنولوژي نظير هر فناوري ديگري چونان يك تيغ دولبه است
كه مي توان از آن در مسير خير و صلاح و يا نابودي و فنا استفاده به عمل آورد.
گام اول در راه بهره گيري از اين فناوري شناخت دقيق تر خصوصيات آن و آشنايي
با قابليت هاي بالقوه اي است كه در خود جاي داده است. در خصوص نانو تكنولوژي
يك نكته را مي توان به روشني و بدون ابهام مورد تاكيد قرار داد: اين فناوري جديد هنوز،
حتي براي متخصصان، شناخته شده نيست و همين امر هاله ابهامي را كه آن را
در برگرفته ضخيمتر مي كند و راه را براي گمانزني هاي متنوع هموار مي سازد.
كساني بر اين باورند كه اين فناوري نظير هيولايي فرانكشتين در داستان مري شلي
و يا همانند جعبه پاندورا در اسطوره هاي يونان باستان، مرگ و نابودي براي ابناي بشر درپي دارد.
در مقابل گروهي نيز معتقدند كه به مدد توانايي هاي حاصل از اين فناوري
مي توان عالم را گلستان كرد. در حال حاضر 450 شركت تحقيقاتي-
تجاري در سراسر جهان و 270 دانشگاه در اروپا، آمريكا و ژاپن با بودجه اي كه
در مجموع به 4 ميليارد دلار بالغ مي شود سرگرم انجام تحقيقات در عرصه نانو تكنولوژي هستند.
در اين قلمرو اتمها و ذرات رفتاري غيرمتعارف از خود به نمايش مي گذارند
و از آنجا كه كل طبيعت از همين ذرات تشكيل شده، شناخت نحوه عمل آنها،
به يك معنا شناخت بهتر نحوه شكل گيري عالم است. به اين ترتيب دانشمنداني
كه در اين قلمرو به كاوش مشغولند، به يك اعتبار با ذهن و ضمير خالق هستي
و نقشه شگفت انگيز او در خلقت عالم آشنايي پيدا مي كنند، اما از آنجا كه دانايي
توانايي به همراه مي آورد، شناسايي رازهاي هستي مي تواند توان فوق العاده اي
را در اختيار كاشفان اين رازها قرار دهد. تحقيق در قلمرو نانو تكنولوژي
از اواخر دهه 1950 آغاز شد و در دهه 1990 نخستين نتايج چشمگير از رهگذر اين تحقيقات عايد گرديد.
از جمله آنكه يك گروه از محققان شركت آي بي ام موفق شدند35 اتم گزنون
را بر روي يك صفحه از جنس نيكل جاي دهند و با كمك اين تك اتمها نامي
را بر روي صفحه نيكلي درج كنند. محققان ديگر به بررسي درباره ساختارهاي
ريز موجود در طبيعت نظير تار عنكبوت ها و رشته هاي ابريشم پرداختند تا بتوانند
موادي نازك تر و مقاوم تر توليد كنند. در اين ميان ساخت يك نوع مولكول جديد
كربن موسوم به باكمينسترفولرين يا كربن- 60 راه را براي پژوهشهاي بعدي هموارتر كرد.
محققان با كمك اين مولكول كه خواص حيرت انگيز آن هنوز در درست بررسي است،
لوله هاي موئينه اي در مقياس نانو ساخته اند كه مي تواند براي ايجاد ساختارهاي مختلف
در تراز يك ميليونيم متر مورد استفاده قرار گيرد. بررسي هايي كه در ابعاد نانو بر روي مواد
مختلف صورت گرفته و خواص تازه اي را آشكار كرده است. به عنوان مثال ذرات سيليكن
در اين ابعاد از خود نور ساطع مي كنند و لايه هاي فولاد در اين مقياس از استحكام
بيشتري در قياس با صفحات بزرگتر اين فلز برخوردارند. برخي شركتها از هم اكنون
بهره برداري از برخي يافته هاي نانوتكنولوژي را آغاز كرده اند. به عنوان نمونه
شركت آرايشي اورال از مواد نانو در محصولات آرايشي خود
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.